Op 26 maart 2025 is de verordening voor de European Health Data Space (EHDS) officieel in werking getreden. Deze Europese wet heeft als doel om databeschikbaarheid te verbeteren, zodat burgers in heel Europa betere zorg kunnen krijgen — ook wanneer ze in een ander EU-land zijn.

De EHDS zorgt voor betere toegang tot gezondheidsgegevens, zowel voor primair gebruik (directe zorgverlening) als secundair gebruik (voor onderzoek, innovatie en beleid).

Er komen ook strenge regels over hoe elektronische patiëntendossiers (EPD-systemen) met elkaar moeten kunnen samenwerken en goed beveiligd moeten zijn.

In het kader van de EHDS moet elk EU-land een Health Data Access Body (HDAB) aanwijzen of oprichten. Die HDAB krijgt vanaf maart 2029 met name de taak om besluiten te nemen over vergunningaanvragen van bijvoorbeeld onderzoekers en beleidsmakers op basis van een streng EHDS-toetsingskader. Dit komt databeschikbaarheid ten goede want waar een vergunning wordt verleend, moet data snel beschikbaar worden gemaakt. Burgers krijgen het recht om een opt-out te gebruiken voor data over hen. Dit houdt in dat ze kunnen aangeven dat gegevens over hun gezondheid niet gebruikt mogen worden voor een vergunning.

Eén nationaal contactpunt voor de HDAB

Er moet  één nationaal contactpunt komen voor de vindbaarheid van data in Nederland en aanvragen uit binnen en -buitenland. Al die nationale contactpunten in Europa verbinden de nationale HDAB’s via de HealthData@EU infrastructuur. Zo worden data in andere EU-landen ook beter beschikbaar voor onderzoekers uit Nederland. Dit alles gaat pas in werking als HDAB’s hun taken goed kunnen uitvoeren en daarvoor zijn de nodige technische oplossingen en werkprocessen nodig.

De belangrijkste taken van een HDAB worden:

  • Besluiten nemen over aanvragen door onderzoekers en beleidsmakers en toezien op het veilige en verantwoorde secundair gebruik door de vergunninghouders.
  • Zorgen voor vindbaarheid van data en toegang in lijn met vereisten voor dataminimalisatie, beveiliging, ethiek, privacy en transparantie over secundair gebruik richting het veld en burgers.
  • Coördineren van nationale procedures en samenwerken met HDAB’s in andere EU-landen.

Contact

Heb jij een vraag over de HDAB? Stel deze dan in de online HDAB-NL community of mail je vraag naar di-ehds@minvws.nl. Je krijgt dan zo snel mogelijk antwoord.

Lees ook de factsheet.

Archief

De informatie op deze website wordt regelmatig geschoond. Op zoek naar eerdere (nieuws)berichten? Bekijk onze archieven via datavoorgezondheid.nl en gegevensuitwisselingindezorg.nl (tot oktober 2024)