Met de toename van digitale diensten in de zorg wordt digitale vertegenwoordiging ook steeds belangrijker. Patiënten hebben het recht om zich digitaal te laten vertegenwoordigen.
In het wetsvoorstel WMEBV, dat het recht op digitaal zaken doen met de overheid regelt, wordt dit nog eens bekrachtigd. Met de regels in de Wet digitale overheid (Wdo) wordt vereist dat dit gebeurt met erkende middelen en dat dienstverleners hun digitale diensten op een passend betrouwbaarheidsniveau ontsluiten. Om het zorgveld te ondersteunen, stelt de overheid de komende jaren voorzieningen beschikbaar voor verschillende vormen van digitale vertegenwoordiging.
Machtigen
Bij het verstrekken van een machtiging krijgt een gemachtigde de bevoegdheid om namens een belanghebbende te handelen, zonder dat de daarbij horende verantwoordelijkheid van de belanghebbende overgaat op de gemachtigde. Een voorbeeld van een machtiging is een mantelzorger (buurman) die namens een patiënt de bloeddruk via een online portaal doorgeeft aan de huisarts.
Om in deze behoefte te voorzien is in 2021 de machtigingsvoorziening beschikbaar gesteld via de TVS.
(Ouderlijk) gezag
Een minderjarig kind mag sommige beslissingen niet zelf nemen. Daarom staat het kind onder gezag, bijvoorbeeld van één of beide ouders. Voor (ouderlijk) gezag is er in de zorg een onderscheid tussen de doelgroepen 0 tot 12 jaar, kinderen tussen 12 tot 16 jaar en kinderen vanaf 16:
- Bij kinderen tot 12 jaar hebben ouders beslissingsbevoegdheid.
- Bij kinderen tussen 12 en 16 jaar is sprake van een gedeelde beslissingsbevoegdheid tussen de ouders en het kind.
- Kinderen vanaf 16 jaar zijn voor de zorg volledig beslissingsbevoegd.
Voor de zorg betekent dit dat de ouder met gezag het recht heeft om (online) toegang te krijgen tot in ieder geval het dossier van een kind onder de 12 jaar. Als toegang tot de medische gegevens conflicteert met het verlenen van goede zorg, kan de behandelend arts de toegang tot het dossier ontzeggen.
De werking van de vertegenwoordigingsvoorziening voor ouderlijk gezag is in 2022 beproefd via een pilot. De vertegenwoordigingsvoorziening wordt verder ontwikkeld. Er is nog geen verwachte uitroldatum van de voorziening bekend.
Wettelijke vertegenwoordiging via curatele/mentorschap
Wettelijke vertegenwoordigers zijn burgers of rechtspersonen die via een gerechtelijke uitspraak de bevoegdheid én de verantwoordelijkheid krijgen om namens een burger te handelen richting een zorgaanbieder. Om dat mogelijk te maken, vindt een toets plaats aan de hand van het systeem Toezicht van de Rechtspraak.
De werking van de functionaliteit is in ontwikkeling en nog niet beschikbaar.