Handleiding aanpak begeleidingsethiek voor artificiële intelligentie (AI) in gezondheid en zorg

Benieuwd hoe ethiek als een volwaardig onderdeel meegenomen kan worden bij het ontwikkelen en gebruiken van een AI-toepassing in gezondheid en zorg? ECP, het platform voor de informatiesamenleving, heeft de aanpak begeleidingsethiek gevalideerd voor de zorgsector en een handleiding ontwikkeld in opdracht van het programma Waardevolle AI voor gezondheid van het ministerie van VWS.

Op veel plekken wordt AI ingezet om de zorg te innoveren. Hoe handig dit ook kan zijn, hier passen ook ethische afwegingen bij. Want hoe mensgericht is de AI-toepassing eigenlijk? En houden we de controle over zelflerende processen, of werkt de computer volledig zelfstandig? Met de ontwikkelde handleiding kunnen zorginstellingen meer gevoel en grip krijgen op de belangrijkste ethische waarden en afwegingen bij het toepassen van AI. Samen met het LUMC, Trimbos en Siza zijn er workshops georganiseerd om de toegevoegde waarde van de begeleidingsethiek voor AI-toepassingen in de zorgsector inzichtelijk te maken.

Aanpak begeleidingsethiek

Met de aanpak begeleidingsethiek worden concrete handelingsopties op het niveau van technologie, omgeving en mens/gedrag geïdentificeerd die het ethische gebruik van AI mogelijk maken. Dit gebeurt door het voeren van een gestructureerde dialoog met alle betrokkenen. Vanuit verschillende perspectieven wordt zo de beoogde AI-toepassing belicht. De aanpak is naast AI-toepassingen ook bruikbaar bij het ontwikkelen en het gebruik van digitale zorgoplossingen.

Afbeelding bij aanpak begeleidingsethiek

Praktische gids

De aanpak en bijbehorende 'handleiding aanpak begeleidingsethiek voor AI & digitale zorg' is een praktische gids met instructies en materiaal voor zorgprofessionals, projectleiders en ontwikkelaars om zelf een workshop begeleidingsethiek te organiseren.

“In korte tijd hebben we een hoop nieuwe inzichten over onze oplossing opgehaald. ‘The whole system in a room’ werkt goed om de dialoog volledig tot zijn recht te laten komen. Daarbij kwam het belang van het actief betrekken van de ouders/naasten van onze cliënten nadrukkelijk naar voren tijdens de sessie, dit leverde waardevolle input op.“ - Michel Peters, Hoofd Informatie en Technologie bij Siza.

Meer informatie en ervaringen

Bekijk het introductiefilmpje op YouTube van hoogleraar Peter-Paul Verbeek waarin hij het gedachtegoed van begeleidingsethiek in 15 minuten uitlegt. Of bekijk de use-cases en ervaringen met deze methodiek:

LUMC | The Box: slimme meetapparatuur die patiënten in staat stelt om thuis zelf reguliere metingen uit te voeren.

Trimbos | VIA: Ontwikkeling van een algoritme dat prognose van uitkomst behandeling geeft om gedurende behandeling aanpassingen te kunnen doen.

Siza | Uitbreiding van nachtelijke monitoring om veiligheid van cliënten te waarborgen.